Psalmy Salomona - komentarz, Apokryfy (tekst + komentarz)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Słowo PrawdyApokryficzne „Psalmy Salomona”Ostatnio zainteresowałem się apokryfami starego i nowego testamentu. Księgi te sąniezmiernie ciekawe, gdyż opisują one trochę inną rzeczywistość niż znane nam wydarzeniaBiblijne. Apokryfy powstawały później niż księgi kanoniczne, są więc obrazem wiary,przekonań i błędów czasów nieopisanych w PiśmieŚwiętym.Oczywiście teksty te nie sąwiarygodne dogmatycznie, znajdują się w nich elementy mityczne, baśniowe, przekonaniaheretyckie i zapożyczenia z wierzeń pogańskich, jednak są oneświadectwempostrzeganiawiary i Boga przez ludzi, którzyżyliw epoce ich powstawania. Ukazują one też legendę, jakanarastała wokół postaci biblijnych. Z tych legend wyłoniły się później elementy teologiczneodciskające swoje piętno w oficjalnych doktrynach Kościoła, z którymi trudno jest się nam,protestantom zgodzić. Zdarzało się też,żeapokryfy miały uwiarygodniać herezję, nowe wizjei koncepcje. Chciały one powiedzieć „zobaczcie znaleźliśmy nowe dokumenty, które topotwierdzają”. Paradoksem może być to, iż do dzisiaj różnego rodzaju „badacze” większąwiarygodność przyznają tym apokryficznym pismom niż Biblii.Do dzisiaj wydarzenia biblijne wielu inspirują do pisania książek, opowiadań bazującychna postaciach biblijnych. Właśnie taką miarę należy przyjąć zapoznając się z apokryfami. Jestto twórczość poetycka, literacka zbudowana na bazie wydarzeń biblijnych, ale tak jak to bywaw literaturze pięknej, celem nie jest przekazanie prawdy historycznej, co raczej przekazaniepewnej fabuły powstałej w głowie i sercu autora. Bardzo często, bowiem postacie biblijne sąjedynie pretekstem a fakty opisywane w apokryfach niewiele mają wspólnego z prawdąbiblijną.Wśród pism apokryficznych Starego Testamentu wyróżniają się „PsalmySalomona”.Stanowią one zbiór poetyckich tekstów pochodzących prawdopodobnie z pierwszego wiekuprzed Chrystusem1. Badacze przypuszczają,żepowstały one w związku z najazdem obcychwojsk na Judeę, najeźdźcą tym był Pompejusz, który podbił Jerozolimę i uczynił ją zależną odRzymu na wiele lat. Psalmy te zawierają w sobie odniesienia do tych wydarzeń.Autor psalmów był prawdopodobnie faryzeuszem, który wierzył w wolną wolę człowieka,zmartwychwstanie i nastanie ery mesjańskiej2. „PsalmySalomona”są dość ciekawą księgą iwarto sobie niektóre prawdy w niej zawarte przybliżyć. Naśladując psalmy kanoniczne,używając podobnego warsztatu pisarskiego autor wprowadza nas w ważne zagadnieniateologiczne. Psalmów apokryficznych Salomona jest 18.Skutki grzechuJednym z przewodnich problemów pokazanych w tych psalmach jest grzech i jego skutkizarówno w wymiarze indywidualnym jak i w globalnym. Psalm 1 opisuje dramatycznewydarzenia związane z najazdem wrogów i podbiciem Jerozolimy. Wydarzenia te miałyswoją przyczynę w etycznych wyborach obywateli miasta. W psalmie 1 autor stwierdza:Apokryfy Starego Testamentu, opracowanie i wstępy Ryszard Rubinkiewicz, psalmy w tłumaczeniuAntoniego Paciorka, Vacatio Warszawa 2000, str.11021Tamże, str.110Apokryficzne „Psalmy Salomona”03-10-2011 str.1Ich grzechy dokonywane były w skrytości, a ja nie wiedziałem. Nieprawości ich przewyższyłygrzechy popełnione wcześniej przez pogan.Ps.1,7-83’Ukryty grzech, pycha i zarozumiałość, jak wynika z poprzednich wersetów były powodemcałej tej złej sytuacji narodu. Myśl tutaj zawarta przypomina psalmy kanoniczne, w którychnieszczęście zsyłane przez Boga miało swojeźródłow nieposłuszeństwie narodu. Wizjagrzechu prowadzącego do klęski jest tutaj ważnym elementem. Podobną myśl zawiera psalmnastępny:Postąpił z nimi według ich grzechów wydając w ręce zwycięzcówPs.2,74Tym razem zniszczenie Jerozolimy i podeptanieświątyniprzez pogan jest skutkiemgrzechu ludu. Bóg postąpił okrutnie z narodem, gdyż naród zapomniał o Bożych zasadach.Ten związek przyczynowo-skutkowy jest znany ze Starego Testamentu, ale też ukazujeprawdę nie zawsze przez nas uświadamianą, nasze osobisteżyciema wpływ na globalny stanświata.W psalmie 8 autor wymienia najbardziej odrażające grzechy narodowe:W podziemnym ukryciu dopuszczano się oburzających grzechów. Złączyli się syn z matką iojciec z córką. Każdy cudzołożył zżonąbliźniego swego, przy tym wszystkim składano sobieuroczyste przysięgi. OgrabiliświątynięBoga, jakby nie było dziedzica i wybawcy. […] NiePs.8,9-11.135pominęli grzechu, w którym nie przewyższyliby pogan.Grzechy te są jakże podobne do sytuacji etycznej współczesnego człowieka. Rozbudzonyerotyzm charakteryzował tamtą epokę i dzisiaj ta dziedzina ludzkiegożyciajest w podobnymstopniu problemem. Człowiek współczesny, jeśli już kwestionuje etyczne zasady Boga, tonajczęściej w dziedzinie dotyczącej intymnej sferyżycia.Autor zauważa jeszcze jedną ważną prawdę:Bóg sprawiedliwym sędzią i nie ma względu na osoby.Ps.2,186Ten właśnie element sprawiedliwości bożej dotknął nie tylko Izraelitów, ale i najeźdźców,o czymświadczydalsza część tego psalmu, ten, który podbił Izraelitów sam został pokonany izniszczony. Psalmista klęskę najeźdźców postrzega jako karę za wcześniejsze zniszczenieJerozolimy.Psalmista dostrzega związek pomiędzy jakością doczesnegożyciaz etyką tegożżycia.Skutki grzechu są nie tylko indywidualne, ale i globalne, dotykające całego narodu. Psalmykanoniczne pokazują podobną zależność. Tu mamy przesłanie etyczne skierowane dokażdego pokolenia, jakość naszego indywidualnegożyciaprzekłada się na jakość ibezpieczeństwo narodu. W tym przesłaniu zawarte są elementy etyki społecznej. Bógbłogosławi narodom jedynie wtedy, gdy te są wierne Bogu i kroczą jego drogami.Charakter Boga a wiara człowiekaW oczach psalmisty, Bóg jest tym jedynym, który o wszystkim decyduje i od niego zależyw pełni los człowieka, to przekonanie wyrażone jest między innymi w słowach psalmu 5:3456Tamże, str.112Tamże str.113.Tamże, str.118Tamże, str.113Apokryficzne „Psalmy Salomona”03-10-2011 str.2A któż weźmie z tego, co stworzyłeś, jeśli Ty sam nie udzielisz? Bo człowiek i jego los naszali u Ciebie, do tego, co wyznaczyłeś, Boże, niczego dodać nie może. W naszym uciskuwzywamy Ciebie na pomoc Ty nie odrzucisz naszej prośby.Ps.5,3b-47W oczach autora, Bóg jest suwerennym Panem wszechświata i to od Niego wychodzi całedziałanie i całe przeznaczenie. Ta zależność człowieka od Boga jest tu charakterystycznymelementem. W psalmie VI mamy pokazaną skuteczność tej zależności realizowanej wwymiarze sprzężenia zwrotnego, którego elementami jest wiara, wierność, modlitwa iwysłuchanie:W stałości serca swego wysławia imię swego Boga. Przed obliczem Pana wstawia się zacały swój dom, a Pan wysłuchuje modlitwę każdego, kto boi się Boga. Każdą prośbę duszy,która Jemu ufa, Pan wypełnia.Ps.6,4b-6a8Widzimy tutaj podobną myśl, jaką zawiera obietnica wysłuchania modlitwy zewangelicznego przekazu. W tym przypadku to wysłuchanie jest uzależnione od bojaźnibożej modlącego się. Jedynie sprawiedliwi mogą liczyć na realizacje tej obietnicy. Widzimytutaj elementy dotyczące wiary człowieka, który wstawia się za domem swoim, który boi sięBoga i kroczy jego drogami. Tak rozumiana wiara prowadzi dożyciaskutecznego wmodlitwie. Jest to myśl dość bliska ewangelicznemu przekazowi.„PsalmySalomona”zawierają też elementy uniwersalne w psalmie 9 czytamy:Ty bowiem jesteś sprawiedliwym sędzią wszystkich narodów ziemi, a nikt, co czyninieprawość, nie ukryje się przed TobąPs.9,2b-3a9Myśl, Bóg sędzią całegoświatanie jest nowa, jednak wizja sprawiedliwych sądów nadcałymświatemjest niewątpliwie myślą nowatorską, ukazującą na tle narodu wybranego iprzez Boga uprzywilejowanego sprawiedliwe sądy nad innymi narodami. Oczywiście dalekotutaj jeszcze do ewangelicznego zrównania narodów w dostępie do Boga, ale myśl oogólnoświatowym sprawiedliwym sądzie wydaje się ważna.Psalmy pokazują Boga suwerennego, decydującego o losachświataa jednocześnie Boganienawidzącego grzechu i zła. Jest to Bóg sprawiedliwy a jego władza rozciąga się nad całymświatemi każdym narodem.O rzeczach ostatecznych„PsalmySalomona”mają w sobie też element prorocki, eschatologiczny. W niektórych znich zawarta jest myśl sięgająca spełnienia czasu, przyszłości, do jakiej z woli Bożej zmierzacałe Boże stworzenie. Psalm 3 tego cyklu zajmuje się istotą sprawiedliwości i skutkamigrzeszności człowieka. Ważnym stwierdzeniem są słowa:Grzech do grzechu dodaje całym swoimżyciem.Upadł i nie powstaje, bo nieszczęśliwy jestjego upadek. Zguba grzesznika jest wieczna. […] Taki jest los grzeszników na wieki. Bojącysię Boga powstaną do wiecznegożycia.IchżyciewświatłościPana nigdy nie ustaniePs.3,10.11a.1210789Tamże, str.116Tamże, str.117Tamże, str.120Tamże, str.11510Apokryficzne „Psalmy Salomona”03-10-2011 str.3Sensem ludzkiegożycianie jest, więc przemijający okres doczesności, ale naszaegzystencja sięga poza granice doczesności.Życieludzkie tu i teraz zadecyduje o jakościżyciapotem. Nie tylko wspomniany już psalm 3 o takiej perspektywie mówi ale i psalm 13:Albowiemżyciesprawiedliwych ustalone na wieki, grzesznicy zaś zostaną wydani na zgubęi pamięć o nich zaginie.Ps.13,1111Psalmista wyznacza też miejsce tego wiecznego trwania sprawiedliwych w psalmie 14pisze:ŚwięciPana będążyćw Nim na wieki. Ogrodem rajskim Pana i drzewamiżyciasą Jegoświęci.Ps.14,312Sytuacja sprawiedliwych i grzeszników w obliczu wieczności jest różna, doczesneżyciezaś ma wpływ decydujący o losie człowieka pośmiercii zmartwychwstaniu.Świadomośćpodziałuświatana tych co spędzą czas wieczności w szczęściu i potępieniu jest tutajwyraźnie zaznaczona.Przyszłość, jaka interesuje autora to nie tylko przyszłość ostatecznego przeznaczeniaczłowieka, ale też ta bliższa dotyczące odnowienia królestwa Izraela. W eschatologicznejwizji przyszłości autor psalmów wspomina o powrocie Izraela z rozproszenia i diaspory przykońcu czasów:Wstąp Jeruzalem, na wzgórze i zobacz swoje dzieci. Od wschodu i zachodu Pan prowadziich razem. Od północy przychodzą w radości danej od Boga, z wysp dalekich zgromadził ichBóg. Góry wysokie zamienił dla nich w równinę. Pagórki uciekły przed ich nadejściem.Ps.11,2-413Myśl tego powszechnego powrotu stanowi kontynuację myśli prorockiej StaregoTestamentu, gdzie zapowiedziany jest taki dzień, w którym Bóg zgromadzi naród wojczyźnie. Idea ta do dzisiaj się nie spełniła, gdyż w naszych czasach duża część Izraelitówmieszka poza granicami swojego kraju.To eschatologiczne spełnienie ma swojeźródłonie tylko w odnowie narodu, ale też wodnowie dynastii Dawidowej. To właśnie wzbudzony król i mesjasz Izraela z dynastii Dawidazaprowadzi nowe i sprawiedliwe porządki wświecie:Wejrzyj, o Panie, i wzbudź im króla, syna Dawidowego na czas, którzy wyznaczyłeś, oBoże, aby sługa Twój panował nad Izraelem. Przepasz go mocą, aby pokonał niegodziwychwładców oczyścił Jeruzalem od pogan, którzy depczą je i pustoszą. […] Poganie z krańcówziemi przyjdą zobaczyć jego chwałę, przynosząc w darze rozproszonych synów Jeruzalem izobaczyć chwałę Pana, jaką Bóg je obdarzył. On jest sprawiedliwym królem, ustanowionymprzez Boga nad nimi i nie będzie w tych dniach pośrodku nich nieprawości. Ps.17,21-22.31-3214Idea Mesjasza jako króla i odnowiciela doczesnego królestwa znajdowała swoje odbicie wczasach Jezusa i mesjańskich oczekiwaniach. Rozejście się Bożej koncepcji mesjanizmu iŻydowskichmarzeń o mesjaszu królu doczesnym było jednym z powodów odrzuceniaJezusa.11121314Tamże, str.122Tamże, str.123Tamże, str.121Tamże, str.126Apokryficzne „Psalmy Salomona”03-10-2011 str.4Podsumowanie„PsalmySalomona”są ciekawym dziełem apokryficznym. W przeciwieństwie do innychdzieł tego typu można uznać zawarte w psalmach prawdy za aktualne i zgodne z duchempsalmów kanonicznych. Zawierają wiele ciekawych i ważnych i dla nas pouczeń i ostrzeżeń.Autor tego zestawy trzyma się mocno prawdy, nie wprowadza elementów fantastycznych,niezgodnych z duchem Biblii. Analiza moralnażycia światajest uczciwa i dobrze oddającaten skomplikowany związek Boga i człowieka. Występuje wiele wartościowych myśli i choćksięga ta jest apokryficzna, nie natchniona to może wnieść coś do naszej wiary i postrzeganiaBoga.Ryszard TyśnickiApokryficzne „Psalmy Salomona”03-10-2011 str.5 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • tejsza.htw.pl

    •