Regulacja nerwowo-hormonalna, Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->REGULACJA NERWOWO-HORMONALNAPrzewodzenie impulsów nerwowych na poziomie komórkiPodstawową jednostką strukturalną i funkcjonalną układu nerwowego jest komórkanerwowa nazywana neuronem.Budowa neuronuKomórka nerwowa składa się zciała komórki,w którym znajduje się jądro i większość organellikomórkowych, oraz zwypustek.Wypustki to:••dendryty,których przeważnie jest dużo i są krótkie; ich rola polega na odbieraniu impulsówi przekazywaniu ich do ciała komórki.akson(inaczej nazywany neurytem) występuje najczęściej pojedynczo. Przewodzi impulsod ciała komórki w kierunku następnego neuronu lub komórki mającej ulec pobudzeniu.Akson osiągający odpowiednią długość nazywany jest włóknem nerwowym.Akson może byćniczym nieosłonięty - nazywany jest wtedy włóknem nagim, ale przeważnie otoczony jest jedną lubdwiema osłonkami. Są to:••osłonka mielinowależąca bezpośrednio na aksonie, obecna we wszystkich włóknachosłonkowych,osłonka komórkowautworzona z komórki nazywanej lemocytem, występuje w włóknachobwodowego układu nerwowego.Osłonki pełnią rolę izolacyjną, a także przyspieszają przekazywanie impulsów.Przepływ impulsu wzdłuż neuronuodbywa się jednokierunkowo: sygnałodbieranyjestprzezdendryty,przekazywany do ciała komórki, anastępnie biegnie wzdłuż aksonu iprzekazywany jest kolejnej komórce.Pod względem czynnościowymneurony dzielimy na:•czuciowe- odbierają bodziec odreceptora i przekazują go doośrodkowego układu nerwowego,ruchowe- przewodzą impuls odośrodkowego układu nerwowegodo efektora,pośredniczące(kojarzeniowe) -pośredniczą pomiędzy neuronamiczuciowymi i ruchowymi.••Zasady przewodzenia impulsu przez neuronZjawiska związane z przesyłaniem impulsów przez neurony mają charakter elektryczny.Potencjał spoczynkowyBłona neuronu w stanie spoczynku jestspolaryzowana.Oznacza to, że pomiędzy wewnętrzną izewnętrzną powierzchnią błony istnieje różnica potencjałów. Wynika ona z nierównomiernegorozmieszczenia ładunków (jonów). Na zewnętrznej powierzchni błony gromadzą się kationy Na+,czyli ma ona ładunek dodatni. Na wewnętrznej powierzchni błony gromadzą się aniony, a więc maona ładunek ujemny. Są to aniony organiczne, chlorkowe (Cl-), a także pewna ilość kationów K+,mniejsza niż ilość jonów Na+ na zewnętrznej powierzchni błony.Nierównomierne rozmieszczenie ładunków jest możliwe dzięki pracy białka transportowegoznajdującego się w błonie neuronu i nazywanegopompą sodowo-potasową.Jego rola polega natransporcie jonów Na+ na zewnątrz komórki i jonów K+ do wnętrza. Transport ten wymaganakładu energii, której źródłem jest ATP.Różnica pomiędzy ładunkami na zewnętrznej i wewnętrznej powierzchni błony neuronu wczasie, gdy jest on niepobudzony, nazywana jest potencjałem spoczynkowym.Pobudzenie neuronuW momencie, gdy na neuron zadziała odpowiedni bodziec, dochodzi dozamiany potencjałuspoczynkowegonapotencjał czynnościowy.Dzieje się to pod wpływem innych białek błonowychnazywanychkanałami jonowymi.Wczasie spoczynku są one zamknięte, natomiast pod wpływemdziałania bodźca otwierają się i umożliwiają swobodny przepływ jonów. Prowadzi to dowyrównania ilości ładunków po obydwu stronach błony.Pod wpływem bodźca następuje depolaryzacja błony komórkowej. Pobudzony neuronwykazuje potencjał czynnościowy.Otwarcie jednego kanału powoduje otwarcie następnego i dalej następnego, itd. (efekt domina).Skutek jest taki, że wzdłuż neuronu biegnie fala depolaryzacyjna.Impuls nerwowy to biegnąca wzdłuż neuronu fala depolaryzacyjna.Po krótkiej chwili depolaryzacji kanały jonowe zamykają się, pompa Na/K podejmuje swądziałalność i następujerepolaryzacja błony,czyli zostaje odtworzony potencjał spoczynkowy. Niekażdy bodziec jest w stanie wywołać depolaryzację.Bodziec o minimalnej sile niezbędnej dopobudzenia neuronu nazywany jest bodźcem progowym.Bodźce podprogowe to takie, którychsiła jest zbyt słaba by wywołać depolaryzację. Neurony działają według zasady „wszystko albo nic”(albo jest depolaryzacja, albo jej nie ma). Zwiększanie siły bodźca nie zwiększa więc wartościimpulsu. Fakt, że rozróżniamy bodźce o różnej sile, spowodowany jest przez różną częstotliwośćprzesyłania impulsów.Przekazywanie sygnałów przez synapsęSynapsa to połączenie między dwoma kolejnymi neuronami lub neuronem i komórką przezniego pobudzaną.Ze względu na rodzaj komórek tworzących połączenie rozróżniamy synapsy:•••nerwowo-nerwowebędące połączeniem dwóch neuronów,nerwowo-mięśniowebędące połączeniem neuronu i komórki mięśniowej,nerwowo-gruczołowebędące połączeniem neuronu z komórką gruczołową.Ze względu na sposób przekazywania sygnału wyróżnia się dwa rodzaje synaps:••elektryczne,w których wypustki dwóch kolejnych komórek są tak blisko siebie, że impulselektryczny może „przeskoczyć” z jednej komórki na drugą - są rzadko spotykane,chemiczne,w których wypustki są na tyle oddalone, że impuls nie może przeskoczyć, aprzekazywanie sygnału odbywa się za pośrednictwem substancji chemicznej - ten typsynaps powszechnie występuje w układzie nerwowym.przekaźnikawsynapsienazywaSubstancjęchemicznąpełniącąrolęsię neuroprzekaźnikiem albomediatorem.W obrębie synapsy rozróżniamy:•••błonę presynaptycznąznajdującą się na zakończeniu aksonu komórki przekazującejbodziec. Tuż pod nią, na terenie cytoplazmy znajdują się liczne pęcherzyki zneuroprzekaźnikiem;błonę postsynaptycznąnależącą do dendrytu komórki odbierającej bodziec. Na jejpowierzchni znajdują się liczne białka - receptory, wrażliwe na działanie neuroprzekaźnika;szczelinę synaptyczną,czyli przestrzeń między błonami.Przekazywanie sygnału w synapsie chemicznej:••••fala depolaryzacji dociera do zakończenia aksonu,pobudzenie tej części neuronu powoduje uwolnienie zawartości pęcherzyków do szczelinysynaptycznej,uwolniony neuroprzekaźnik rozprzestrzenia się w szczelinie na zasadzie dyfuzji, aż docierado błony postsynaptycznej,w błonie postsynaptycznej neuroprzekaźnik wiąże się z odpowiednim receptorem, copowoduje otwarcie kanału jonowego, depolaryzację błony i przekazywanie impulsu przezkolejny neuron.W synapsie chemicznej zachodzi zamiana impulsu elektrycznego na sygnał chemiczny.Wadą synapsy chemicznej jest spowolnienie w przekazywaniu sygnału. Nazywane jest toopóźnieniem synaptycznym.Organizm zmniejsza te opóźnienia do niezbędnego minimumpoprzez maksymalne wydłużanie aksonów i ograniczanie tym samym ilości połączeń.Zalety synapsy chemicznej:••nie ma możliwości powrotu sygnału, czyli zapewniajednokierunkowośćibezkolizyjnośćprzesyłania impulsów,stosując różne mediatory można niektóre sygnały wzmacniać a inne wyciszać, czyli istniejemożliwośćkontroli sygnałówdocierających do ośrodkowego układu nerwowego.Do najważniejszych neuroprzekaźników należą:••Acetylocholina- powszechna w całym układzie nerwowym, typowa dla układuautonomicznego, dla synaps nerwowo-mięśniowych, a w mózgu biorąca udział w procesachpamięciowych.Noradrenalina- podstawowy neuroprzekaźnik autonomicznego układu nerwowego,przeważnie wydzielana wraz z adrenaliną.Z medycznego punktu widzenia ciekawe są substancje będące mediatorami synaps w mózgu np.serotonina, dopamina, glutaminian.Zaburzenia ich wydzielania często wiążą się z różnymidysfunkcjami ze strony układu nerwowego jak choroba Parkinsona czy depresja.Ośrodkowy układnerwowy stanowicentrum koordynacji czynności życiowychorganizmu.Tkanka nerwowa występuje tu w dwóchpostaciach:•istota szara- jest to skupienie ciałkomórkowych, w mózgowiu znajdujesię na powierzchni, tworząc koręmózgową, a w rdzeniu kręgowym wjego wnętrzu;istota biała- utworzona z wypustekkomóreknerwowych,wypełniawnętrze mózgowia, natomiast wrdzeniu kręgowym znajduje się nazewnątrz.•Ośrodkowy układ nerwowy jest odpowiedniochroniony i zabezpieczony przed urazami,poprzez:1.Otoczenie kostne:mózg położony jestwewnątrz czaszki, a rdzeń kręgowybiegnie kanałem wewnątrz kręgów.2.Obecność błon łącznotkankowych,zwanychoponamimózgowo–rdzeniowymi. Są to: [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • tejsza.htw.pl

    •