Psychoedukacja - notatki, Psychoedukacja

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Psychoedukacja – zastosowanie metod aktywnych
Wykład I.
Co to są metody aktywne?.
1
WaŜną zasadą w psychoedukacji jest zasada „702010”, gdzie 70, oznacza 70%
tego, czego się moŜna nauczyć, 20% to kontakty z innymi ludźmi, a 10% to
szkolenia.
Są róŜne formy uczenia się np. wkuwanie na pamięć (najmniej rzetelne),
modelowanie (naśladowanie). Uczenie się z osobistych doświadczeń jest jednak
najbardziej skuteczne. Taka nauka, to zaangaŜowanie całego siebie w kontakcie
ze światem: umysł (myślenie), zachowanie, sferę duchową. Najbardziej rzetelna!
Podstawową tezą metod aktywnych jest nauka w oparciu o doświadczenie.
Analiza doświadczenia – koncentrowanie się na juŜ wcześniej zdobytych
doświadczeniach ludzi w celu nauczenia ich czegoś np. przypomnij sobie
najlepszego nauczyciela jakiego miałeś, a następnie wypisz cechy, jakimi
charakteryzuje się dobry nauczyciel.
Miniwykłady.
Umiejętności.
Rozwój osobisty – włączanie nowych doświadczeń do własnego JA.
Cztery bazowe metody uczenia się z doświadczeń:
Trening
Warsztat
Coaching
Mentoring
metody indywidualnego kontaktu
TRENING i WARSZTAT TRENING
WARSZTAT
zajęcia grupowe
nauka w oparciu o
doświadczenie
grupa 614 osobowa
oddziaływania odbywają
się w jednym, dobrze
wyposaŜonym miejscu
(np. siedzenie w kręgu –
są wtedy odsłonięte tzw.
sploty słoneczne –
uczestnicy są bardziej
szczerzy wobec siebie)
obowiązują pewne
zasady etyczne i
komunikacyjne (np.
mówienie do osoby, a nie
o osobie)
obecność trenera –
edukuje, wykłada,
poszerza świadomość
luźny styl bycia zajęć
celem bycia na
treningu jest rozwój
osobisty
efektem jest
poszerzenie
świadomości
punktem koncentracji
jest jednostka i jej
doświadczenie
czas teraźniejszy
(doświadczanie tu i
teraz)
trener ma więcej
umiejętności, jest
dynamiczny
pojawia się proces
grupowy, który jest
wykorzystywany
rolą trenera jest
facylitacja – ułatwianie
kontaktu innym
edukacja, która moŜe nie
dotyczyć osobistego Ŝycia, ale
dotyczy kompetencji np.
menadŜera
dotyczy rozwoju, ale nie
osobistego
efektem jest nabycie kompetencji
(czasem bardzo szczegółowych)
punktem koncentracji jest
jednostka, zespół, relacje lub
problem firmowy
czas przeszły (dotyczy potrzeb
zmian, doświadczeń) i przyszły
(praca nad przyszłością)
ustrukturalizowany
pojawienie się procesu
grupowego jest niekorzystne
trener moŜe być edukatorem,
albo ekspertem
jest zaopiniowany na końcu
(ankiety)
Notatki na podstawie wykładów by Natalia
☺
Psychoedukacja – zastosowanie metod aktywnych
Proces grupowy Okazuje się, Ŝe w przeróŜnych grupach zachodzą bardzo podobne
zjawiska nazwane przez psychologów procesem grupowym. Ma on miejsce zawsze tam,
gdzie jest grupa. Po kilku dniach przebywania etapy grupowe i interakcje będą wciąŜ
takie same. Zjawisko to jest całkowicie naturalne.
2
[ Proces ten jest korzystny na treningu interpersonalnym, gdyŜ jest wtedy
wykorzystywany; na warsztatach jest niekorzystny, gdyŜ trenerzyeksperci mogą nie
potrafić zapanować nad konfliktami, które z niego wynikają. ]
Rola trenera:
Facylitacja – ułatwianie procesu komunikacji. Trener jest bezstronny, próbuje
ponazywać w inny sposób znaczenia, o które chodzi osobom biorącym udział w
treningu (tzw. klaryfikacja).
Omawianie tego, co się dzieje.
Ekspert – duŜo wie, dzieli swoje doświadczenie
Edukator – nie ocenia uczestników; proponuje rzeczy aktywne; kaŜdy po szkoleniu
powinien odnieść jakieś korzyści
NajwaŜniejsze rodzaje treningów:
Trening interpersonalny – klasyczna wersja spotkania grupowego, która
umoŜliwia lepsze poznanie siebie i siebie w relacjach z innymi; ułatwia
kontaktowanie się z innymi ludźmi; napełnia uczestników informacjami
zwrotnymi; trwa ok. 40 godzin; moŜe być troszkę ustrukturalizowany lub
temat pojawia się „tu i teraz”.
Trening terapeutyczny – zbliŜony do psychoterapii; często jest częścią
większej całości; trwa nie krócej niŜ 50 godzin; trenerem jest
psychoterapeuta; pracuje się nad swoimi problemami na tle grupy.
Trening asertywności – motywacja klienta jest osobista (w sytuacji gdy
zamawia firma, jest to warsztat, a nie trening i trwa 16 godzin); formuła
jest ustrukturalizowana, podobna do treningu terapeutycznego – praca nad
problemami; rozłoŜony w czasie – co najmniej 3krotne uczestnictwo
(moŜe być z przerwami).
Trening umiejętności wychowawczych – głównie dla nauczycieli i
rodziców; bazuje na osobistym doświadczeniu bycia wychowywanym.
Warsztaty
– róŜnią się zakresem tematyki np. komunikacji, asertywności, anty
stresowe, wiedzy, narzędzi, zmiany, współpracy, interwencji kryzysowej, organizacji
czasu, techniki sprzedaŜy itd. Warsztatowcy zajmują się potrzebami klientów.
Wykład II.
Misja, etos i styl trenerski.
Misja
– zbiór zasad, wartości i celów, którymi kieruje się dana jednostka lub organizacja
(lub trener
☺
)
W staroŜytnych Indiach mawiano: „Doświadczenie prowadzi szkołę, w której lekcje są
bardzo drogie”.
Notatki na podstawie wykładów by Natalia
☺
 Psychoedukacja – zastosowanie metod aktywnych
Nauka przez doświadczenie jest krótsza, poniewaŜ od razu dostajemy informacje zwrotne
i unikamy uczenia się metodą „prób i błędów”.
3
Czego uczyć przez doświadczenie?
Wiedza deklaratywna – daje człowiekowi poczucie, Ŝe wie (szkoła, uczelnia)
Wiedza proceduralna – daje człowiekowi poczucie, Ŝe potrafi (trening, warsztat)
Wartości i etos trenera:
WOLNOŚĆ – trener daje kaŜdemu uczestnikowi wolność wyboru stopnia
zaangaŜowania w trening lub warsztat.
RÓWNOŚĆ – trener równo traktuje wszystkich uczestników, np. nie premiuje
najzdolniejszych lub najbardziej mu Ŝyczliwych.
BRATERSTWO – trener stwarza atmosferę sprzyjającą tworzeniu się
autentycznych, bezpośrednich i otwartych więzi międzyludzkich.
Cele i zadania trenera:
Funkcje i role trenera:
uczy – nauczyciel (ludzie wychodzą z nową umiejętnością)
modeluje – wzorzec (uczestnicy patrzą na trenera i naśladują go)
kieruje sytuacją – lider (pomaga rozwiązywać konflikty)
stwarza warunki nauki – facylitator, katalizator
doradza – mentor
współpracuje z grupą – partner (jest częścią grupy)
tworzy program i materiały – twórca
Style trenerskie:
Styl jest funkcją osobowości trenera, jego drogi szkoleniowej (mistrzowie
jakich spotkał) oraz świadomego wyboru.
NaleŜy pamiętać, Ŝe trener jest dla grupy, a nie grupa dla trenera.
Pragmatyk – obserwuje rzeczywistość i potrafi się dopasować (trener
uniwersalny); jednak zbyt pragmatyczny moŜe być postrzegany jako
„chorągiewka na wietrze”.
Pryncypialista – skoncentrowany na sobie (trener tworzy własną ścieŜkę
nauczania); zbyt pryncypialistyczny moŜe wchodzić w konflikt.
Wymiary stylów:
Dyrektywność („moŜe Ty zaczniesz…”) <> Niedyrektywność („kto chciałby
coś powiedzieć…”)
Aktywność <–> odraczanie reakcji (ilość ciszy, cięŜar prowadzenia
przenoszony jest na grupę)
Partnerstwo <> dystans – jak dalece trener sam uczestniczy w działaniach
grupy
Gwiazdorstwo <–> demokratyczność – jak przebiega komunikacja
Notatki na podstawie wykładów by Natalia
☺
 Psychoedukacja – zastosowanie metod aktywnych
Atmosfera, np. konfrontacji, ujawnianej agresji, rywalizacji, refleksji,
pozytywnych i negatywnych informacji zwrotnych itd.
4
[ Na początku jest okres cukierkowania, słodzenia > później okres buntu, jadą po
trenerze > okres prawdziwego komunikowania]
Głębokość poruszanych tematów – „terapeutyczność”
Opiekuńczość
Poziom kontroli – w jakim stopniu trener czuje się odpowiedzialny za wszystko
co się dzieje
Poziom odkrywania się trenera – opowiadanie o sobie
Cechy idealnego trenera: osoba dobrze przystosowana i spójna wewnętrznie, o
wysokiej inteligencji społecznej (…)
autentyczność – spójność (aby to co robi i mówi, było całością)
jawność komunikacyjna (nie manipulowanie, trener nie moŜe oceniać, tego co widzi)
komunikatywność
inteligencja emocjonalna – kontakt ze swoimi emocjami
Ŝyczliwość wobec ludzi
empatyczność – rozumie emocje uczestników
empatyczna ciekawość drugiego człowieka
Wykład III.
Trening grupowy.
W 1946 roku w USA, Kurt Lewin (to on stwierdził, Ŝe średni iloraz IQ w grupie,
jest równy najniŜszemu w niej wynikowi) organizował seminarium na temat konfliktów
grupowych. Podstawowa dyskusja odbywała się w małych grupach. Stworzył on
instytucję grup treningowych (Tgroup), które opierały się na uczuciach i udzielaniu
informacji zwrotnych. Rok później stosowano juŜ tą metodę w sposób systematyczny, a
w 1948 roku powstały pierwsze laboratoria (Kurt w tym roku zmarł).
II wojna światowa pokazała militarne znaczenie małych grup. śołnierze wymagali
masowo pomocy psychicznej i psychoterapii – było ich tak duŜo, Ŝe łączono ich w grupy –
tak powstała psychoterapia grupowa.
Trening grupowy i psychoterapia grupowa powstały więc w tym samym czasie, ale
jak widać były (i są) one całkowicie od siebie niezaleŜne.
Trening wywiera duŜo więcej pozytywnych skutków niŜ negatywnych, są tam
przyjacielskie relacje.
W latach ’60 Carl Rogers stworzył nowy kierunek – „psychoterapia zorientowana
na klienta”. UwaŜał on, Ŝe wystarczy: 1. Bezwarunkowo akceptować klienta. 2. Być
empatycznym. 3. Być autentycznym. Gdy spełnione są wszystkie trzy warunki, klient
moŜe wyjść nawet z największych zaburzeń (nie trzeba zadawać pytań). Rogers
prowadził terapię grupową – tak samo dla osób z zaburzeniami jak i bez – więc jego
grupy treningowe wyrosły z grup terapeutycznych (jest to jednak bardzo ogólne pojęcie,
które nie do końca jest prawdą, bo tak było tylko historycznie.
Notatki na podstawie wykładów by Natalia
☺
 Psychoedukacja – zastosowanie metod aktywnych
Grupy wg. Lewina
(traktuje grupę jako całość)
Grupy wg Rogersa
(waŜne są jednostki)
5
Nazwa: Training Group
Nazwa: Encounter (to znaczy spotkanie)
Lepsze rozumienie zachowań
Wzrost zaufania do ludzi
Rozwiązywanie konfliktów
Wzrost akceptacji siebie
Poprawa relacji
Większa ekspresyjność
Lepsze metody współpracy
Większa empatia
Zrozumienie procesu grupowego
Większa elastyczność zachowań
Głębokie spotkanie (encounter)
Trening grupowy przybył do Polski w ’69 roku. Jego inicjatorem był prof. Stefan
Leder. Był to tzw. trening wraŜliwości, w środowiskach psychoterapeutycznych w klinice
Nerlitz. Natomiast trening interpersonalny wprowadził do Polski Jerzy Mellibruda w latach
’70 (pojechał do USA badać skuteczność psychoterapii w ramach propagowania kultury
USA w Polsce, w zamian za zaciągnięte przez Gierka kredyty). Mellibruda uczył się
treningu wraz z Jankowskim i „przywiózł” go do Polski. Powstały pierwsze ośrodki
terapeutyczne. Ci weterani trenerscy to SYNAPSIS, OTRO (Mellibrua).
Rogers przeprowadził w Polsce warsztat interpersonalny dla 70 osób! Wspominał
później, Ŝe na początku wszyscy się kłócili
☺
„Konstruktywna chatka” – (po czesku hadka oznacza spór) – domek, w którym
odbywały się pierwsze treningi interpersonalne (w Drewnicy). Treningi te były wówczas
bardzo popularne, było spore zainteresowanie rozwojem osobistym. Chatka podobno
istnieje do dziś…
Ostatecznie trening wykształcił się w latach ’80. Powinien trwać 40 godzin – bo
wtedy od początku do końca moŜna przejść proces grupowy (gdy trwa więcej, proces
grupowy zaczyna się od początku). Trener powinien być podporządkowany procesowi
grupowemu, powinien tylko nieznacznie pomagać wyraŜać komunikację. Nie jest
wskazane, jeśli trening interpersonalny wskazany jest do rozwiązania konkretnego
problemu.
Warsztat – grupa jest środkiem do edukacji. W Polsce zaczęło się to od
zainteresowaniem treningiem interpersonalnym przez biznesmenów i pracowników
oświaty – duŜe środowisko, które było często szkolone. W latach ’90 warsztaty
rozprzestrzeniły się wszędzie, ale miały charakter bardziej edukacyjny, niŜ
terapeutyczny. Na początku wszyscy trenerzy byli psychoterapeutami, potem juŜ nie.
W XXI w. wróciło zainteresowanie treningami interpersonalnymi.
Polskie Towarzystwo Psychologiczne:
9osobowa rada trenerów
Przewodniczący – Jakubowski
Zajmuje się przyznawaniem rekomendacji trenerskich:
Notatki na podstawie wykładów by Natalia
☺
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • tejsza.htw.pl

    •