PsychoterapiaII, Psychologia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
CZĘŚĆ II
...................................................................................................................................
4
EKLEKTYCZNE UJĘCIE PSYCHOTERAPII
....................................................................
4
Rozdział III
................................................................................................................................
4
PSYCHOTERAPII
...................................................................................................................
4
1. NAWIĄZANIE KONTAKTU Z PACJENTEM
................................................................
4
1.1. EMOCJONALNY ASPEKT KONTAKTU
....................................................................
5
1.2. POZNAWCZY ASPEKT KONTAKTU
.........................................................................
6
1.3. SPOŁECZNY ASPEKT KONTAKTU
...........................................................................
7
2. WSTĘPNA DIAGNOZA
......................................................................................................
9
2.1. DIAGNOZA ŹRÓDŁA ZABURZEŃ
...........................................................................
10
2.2. DIAGNOZA RODZAJU ZABURZEŃ
.........................................................................
11
2.3. DIAGNOZA MOTYWACJI PACJENTA
.....................................................................
13
DO ZGŁOSZENIA SIĘ NA PSYCHOTERAPIĘ
................................................................
13
3. ZAWARCIE KONTRAKTU PSYCHOTERAPEUTYCZNEGO
.................................
15
3.1. TREŚĆ KONTRAKTU
.................................................................................................
15
3.1.1. Ustalenie celu psychoterapii
...................................................................................
15
3.1.2. Ustalenie form pracy psychoterapeutycznej
...........................................................
17
3.2. FORMA KONTRAKTU
................................................................................................
18
3.3. STRONY KONTRAKTU
..............................................................................................
19
3.4. ZNACZENIE KONTRAKTU
.......................................................................................
20
4. ORGANIZACJA PROCESU PSYCHOTERAPII
..........................................................
20
4.1. PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO PROCESU ZMIAN
........................................
21
4.2. PRACA NAD PROBLEMAMI PACJENTA
................................................................
22
4.3. ZAKOŃCZENIE PSYCHOTERAPII
...........................................................................
24
Rozdział IV
..............................................................................................................................
26
ZJAWISKA W PSYCHOTERAPII
......................................................................................
26
1. WZAJEMNE USTOSUNKOWANIA W RELACJI PACJENT-
PSYCHOTERAPEUTA
.........................................................................................................
26
1.1. USTOSUNKOWANIA PACJENTA DO PSYCHOTERAPEUTY
..............................
27
1.1.1. Przeniesienie
...........................................................................................................
27
1.1.2. Współpraca psychoterapeutyczna
...........................................................................
37
1.2. USTOSUNKOWANIA PSYCHOTERAPEUTY DO PACJENTA
..............................
38
1.2.1. Przeciwprzeniesienie
...............................................................................................
38
1.2.2. Kontakt psychoterapeuty z pacjentem
....................................................................
41
2. OPÓR PACJENTA PRZECIW ZMIANIE
......................................................................
45
2.1. UJĘCIE PSYCHOANALITYCZNE
.............................................................................
45
2.1.1. Opór u neurotyków i pacjentów z głębszymi zaburzeniami niż neurotyczne
.........
45
2.1.2. Przeciwopór
............................................................................................................
48
2.2. INNE SZKOŁY PSYCHOTERAPII
.............................................................................
49
3. ROZŁADOWYWANIE NAPIĘĆ EMOCJONALNYCH, EKSPRESJA „JA"
...........
52
3.1. TERAPIA GESTALT
....................................................................................................
53
3.2. PODEJŚCIE REICHA I BIOENERGETYKA LOWENA
............................................
54
3.3. INNE POGLĄDY
..........................................................................................................
56
4. UŚWIADAMIANIE I WGLĄD, MODYFIKACJA SCHEMATÓW
POZNAWCZYCH
..................................................................................................................
58
4.1. UŚWIADAMIANIE l WGLĄD
....................................................................................
59
4.2. MODYFIKACJA SCHEMATÓW POZNAWCZYCH
.................................................
61
4.2.1. Poglądy Becka
.........................................................................................................
61
4.2.2. Stanowiska innych szkół
.........................................................................................
63
5. SPOŁECZNE UCZENIE SIĘ, UCZENIE SIĘ UMIEJĘTNOŚCI
................................
65
5.1. TERAPIA BEHAWIORALNA
.....................................................................................
66
5.1.1. Warunkowanie klasyczne
........................................................................................
66
5.1.2. Warunkowanie sprawcze
........................................................................................
68
5.1.3. Modelowanie
...........................................................................................................
69
5.2. INNE SZKOŁY PSYCHOTERAPEUTYCZNE
...........................................................
70
Rozdziały V
..............................................................................................................................
71
TECHNIKI W PSYCHOTERAPII
.......................................................................................
71
1. PSYCHOANALIZA
...........................................................................................................
72
2. TERAPIA BEHAW10RALNO-POZNAWCZA
..............................................................
75
2.1. TECHNIKI TERAPII BEHAWIORALNEJ
..................................................................
75
2.1.1. Techniki oparte na warunkowaniu klasycznym
......................................................
76
2.1.2. Techniki oparte na warunkowaniu sprawczym
.......................................................
77
2.1.3. Techniki oparte na teorii społecznego uczenia się
..................................................
77
2.2. TECHNIKI TERAPII POZNAWCZEJ
.........................................................................
78
3. PODEJŚCIE HUMANISTYCZNO-EGZYSTENCJALNE
............................................
79
3.1. TERAPIA SKONCENTROWANA NA OSOBIE
........................................................
79
3.2. TERAPIA GESTALT
....................................................................................................
80
4. INNE SZKOŁY PSYCHOTERAPEUTYCZNE
.............................................................
81
4.1. BIOENERGETYKA
......................................................................................................
81
4.2. NEUROLINGWISTYCZNE PROGRAMOWANIE
....................................................
82
Rozdział VI
..............................................................................................................................
85
PSYCHOTERAPIA GRUPOWA
..........................................................................................
85
1. SPECYFIKA PSYCHOTERAPII GRUPOWEJ
.............................................................
85
2. ORGANIZACJA PSYCHOTERAPII GRUPOWEJ
......................................................
86
2.1. FORMY ORGANIZOWANIA
......................................................................................
86
GRUP PSYCHOTERAPEUTYCZNYCH
...........................................................................
86
2.2. WARUNKI ORGANIZACYJNE FUNKCJONOWANIA GRUP
................................
88
2.3. KRYTERIA DOBORU UCZESTNIKÓW
....................................................................
88
DO GRUPY TERAPEUTYCZNEJ
......................................................................................
88
2.4. PRZYGOTOWANIE PACJENTÓW
............................................................................
91
DO UDZIAŁU W PSYCHOTERAPII GRUPOWEJ
...........................................................
91
2.5. KONTRAKT GRUPOWY
............................................................................................
93
3 CZYNNIKI LECZĄCE W PSYCHOTERAPII GRUPOWEJ
.......................................
94
3.1. WZBUDZANIE NADZIEI
............................................................................................
94
3.2. POCZUCIE PODOBIEŃSTWA
....................................................................................
95
3.3. DOSTARCZANIE WIEDZY, INFORMACJI
..............................................................
95
3.4. ALTRUIZM
...................................................................................................................
96
3.5. KOREKTYWNE ODTWARZANIE RODZINY PIERWOTNEJ
................................
96
3.6. UCZENIE SPOŁECZNYCH UMIEJĘTNOŚCI
...........................................................
97
3.7. NAŚLADOWANIE
.......................................................................................................
97
3.8. INTERPERSONALNE UCZENIE
................................................................................
97
3.9. SPÓJNOŚĆ GRUPY
......................................................................................................
98
3.10. ODREAGOWANIE (KATHARSIS)
...........................................................................
99
3.l1. CZYNNIK EGZYSTENCJALNY
................................................................................
99
4. PROCESY l ZJAWISKA W ZAMKNIĘTEJ GRUPIE
PSYCHOTERAPEUTYCZNEJ
..........................................................................................
100
4.1. KONCEPCJA KONFLIKTU OGNISKOWEGO
........................................................
101
4.2. FAZY ROZWOJU GRUPY PSYCHOTERAPEUTYCZNEJ
....................................
103
4.2.1. Faza orientacji
.......................................................................................................
103
4.2.2. Faza konfrontacji i eksploracji różnic
...................................................................
106
4.2.3. Faza pogłębionej eksploracji problemów
..............................................................
108
na poziomie indywidualnym i grupowym
......................................................................
108
4.2.4. Faza kończenia psychoterapii
...............................................................................
109
5. ZADANIA l ROLA PSYCHOTERAPEUTY GRUPOWEGO
.....................................
110
Rozdział VII
...........................................................................................................................
112
TERAPIA RODZINNA
........................................................................................................
112
1. INSPIRACJE l ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE
..........................................................
112
TERAPII RODZIN
...............................................................................................................
112
2. PSYCHOANALITYCZNA TERAPIA RODZIN
..........................................................
117
2.1. ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE
.................................................................................
118
2.2. TEZY WYJAŚNIAJĄCE ZABURZENIA
..................................................................
120
2.3. CELE TERAPII PSYCHOANALITYCZNEJ
.............................................................
121
2.4. STRATEGIE l TECHNIKI TERAPII
..........................................................................
121
3. TERAPIA RODZINNA
....................................................................................................
124
BAZUJĄCA NA DOŚWIADCZANIU
................................................................................
124
3.1. ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE
.................................................................................
124
3.2. TEZY WYJAŚNIAJĄCE ZABURZENIA
..................................................................
126
3.3. CELE TERAPII
...........................................................................................................
127
3.4. TECHNIKI TERAPEUTYCZNE
................................................................................
127
4. TERAPIA BEHAWIORALNA
.......................................................................................
129
4.1. ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE
.................................................................................
129
4.2. TEZY WYJAŚNIAJĄCE ZABURZENIA
..................................................................
130
4.3. CELE TERAPII
...........................................................................................................
131
4.4. STRATEGIE l TECHNIKI TERAPEUTYCZNE
.......................................................
132
Charakterystyka małżeństwa
...........................................................................................
134
Terapia
............................................................................................................................
134
5. KOMUNIKACYJNA TERAPIA RODZIN
....................................................................
135
5.1. ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE
.................................................................................
136
5.2. TEZY WYJAŚNIAJĄCE ZABURZENIA
..................................................................
137
5.3. CELE TERAPII
...........................................................................................................
138
5.4. STRATEGIE l TECHNIKI TERAPEUTYCZNE
.......................................................
138
6. STRUKTURALNA TERAPIA RODZIN
.......................................................................
140
6.1. ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE
.................................................................................
140
6.2. TEZY WYJAŚNIAJĄCE ZABURZENIE
..................................................................
142
6.3. CELE TERAPII
...........................................................................................................
142
6.4. STRATEGIE l TECHNIKI TERAPEUTYCZNE
.......................................................
143
7. STRATEGICZNA TERAPIA RODZINNA
...................................................................
144
7.1. ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE
.................................................................................
145
7.2. TEZY WYJAŚNIAJĄCE ZABURZENIA
..................................................................
146
7.3. CELE TERAPII
...........................................................................................................
146
7.4. STRATEGIE l TECHNIKI TERAPEUTYCZNE
.......................................................
147
 CZĘŚĆ II
EKLEKTYCZNE UJĘCIE
PSYCHOTERAPII
Rozdział III
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA
PRZYGOTOWANIA l PRZEBIEGU PROCESU
PSYCHOTERAPII
W niniejszym rozdziale zostaną przedstawione problemy, z jakimi spotyka się
psychoterapeuta w trakcie przygotowań zapewniających procesowi psychoterapii optymalny
przebieg, oraz najbardziej charakterystyczne sposoby rozwiązywania tych problemów.
Systematyczne omówienie tych zagadnień nie jest łatwe, gdyż zwykle nie są one
wystarczająco dokładnie rozważane przy charakteryzowaniu poszczególnych podejść
psychoterapeutycznych, skoncentrowanych przede wszystkim na prezentacji technik pracy
nad trudnościami pacjenta. Jednakże analiza założeń teoretycznych i przykładów pracy
klinicznej przy różnych podejściach wskazuje cztery zasadnicze kategorie tych problemów:
nawiązanie kontaktu z pacjentem, przeprowadzenie wstępnej diagnozy jego zaburzeń,
zawarcie kontraktu psychoterapeutycznego i wreszcie Organizacja poszczególnych faz
psychoterapii.
1. NAWIĄZANIE KONTAKTU Z PACJENTEM
Kontakt pomiędzy pacjentem i psychoterapeuta stanowi jedno z centralnych zagadnień
psychoterapii. Zaistnienie określonego rodzaju więzi pomiędzy pacjentem a psychoterapeuta
stanowi niezbędny warunek rozpoczęcia, trwania i powodzenia procesu zmian. W skrajnych
ujęciach uważa się, że najbardziej istotnym nośnikiem pomocy psychoterapeutycznej jest
właściwy kontakt, natomiast techniki i interwencje stosowane przez psychoterapeutę są
zaledwie pretekstem do nawiązania i podtrzymywania tej specyficznej więzi z pacjentem
(Ivey, Simek-Downing 1980). Freud (1943) twierdził, że nie może być mowy o zmianie,
jeżeli pomiędzy pacjentem i psychoterapeuta nie zostanie nawiązana „współpraca
psychoterapeutyczna" (working alliance), będąca wyrazem ich wspólnej wiary w potrzebę
podjęcia leczenia, a także nadziei na pomyślne rozwiązanie problemów pacjenta. Ta zasada
respektowana jest w każdej psychoterapii, choć w niektórych podejściach formy takiego
sojuszu są bardzo specyficzne i daleko odbiegają od tego, co w potocznej obyczajowości czy
typowej klinicznej praktyce uważane jest za pomocne i konstruktywne. Jednakże nawet
     najbardziej niekonwencjonalne formy relacji pacjent-psychoterapeuta zawsze opierają się na
założeniu, że stanowią pewną specyficzną manifestację sojuszu pomiędzy nimi, który
powinien być rozważany w emocjonalnym, poznawczym oraz społecznym aspekcie.
1.1. EMOCJONALNY ASPEKT KONTAKTU
W każdym podejściu psychoterapeutycznym zawarte jest założenie, że właściwy
kontakt oparty jest na poczuciu bezpieczeństwa i obopólnym zaangażowaniu pacjenta i
psychoterapeuty.
Od samego początku wiele intencjonalnych zachowań psychoterapeuty świadczy o
jego zaangażowaniu i pozytywnym nastawieniu wobec pacjenta. wymienić tu przede
wszystkim wszelkie formy podkreślania szacunku dla pacjenta. Pierwsze spotkanie ustalane
jest zwykle na określoną godzinę i przewidziana jest na nie znaczna ilość czasu. Stanowi to
dla pacjenta komunikat, że psychoterapeuta traktuje rozmowę z nim jako zdarzenie
szczególnie ważne, któremu nie może towarzyszyć np. konieczność długotrwałego
wyczekiwania w poczekalni, niepewność czy pośpiech. Jest zasadą, że spotkanie nie powinno
zostać zakłócone, np. przez rozmowę telefoniczną, kontakty z innymi pacjentami czy osobami
należącymi do personelu. Zasadnicza część spotkania poświęcona jest na wysłuchanie
pacjenta. Odbywa się to w atmosferze powagi i spokoju, dzięki czemu pacjent może nabrać
przeświadczenia, że jego osobisty punkt widzenia jest wartościowym źródłem, które posłuży
psychoterapeucie jako podstawowe odniesienie przy udzielaniu pomocy. Osoba zgłaszająca
się na psychoterapię jest często przekonana, że jej objawy czy trudności są błahe i śmieszne,
lub wprost przeciwnie — że są nienaturalne, przerażające, odrażające czy kompromitujące.
Fakt, że psychoterapeuta odnosi się do nich z zainteresowaniem i spokojem, dodaje
pacjentowi odwagi i chęci do ich przezwyciężenia. Dla podkreślenia pozytywnego
nastawienia wobec pacjenta psychoterapeuta posługuje się także wieloma sygnałami, które w
ramach akceptowanych przez pacjenta norm obyczajowych uważane są za przejawy szacunku
i uprzejmości. Należą do nich odpowiednie formy przedstawienia się, powitania i pożegnania,
sposób ubrania, wystrój pomieszczenia, sposób zwracania się do pacjenta.
Psychoterapeuta stara się także o odpowiednią prezentację własnej osoby.
Demonstrowane przez niego opanowanie, pewność siebie, także niekiedy ujawnianie
własnego statusu zawodowego (np. tytułu naukowego, zajmowanego stanowiska) podkreślają
jego kompetencje i służą często umocnieniu wiary pacjenta w możliwość uzyskania pomocy.
Poczucie bezpieczeństwa pacjenta wzmacniane jest dodatkowo przez zapewnienie o
spoczywającym na psychoterapeucie obowiązku zachowania w tajemnicy wszystkiego, co
zostanie ujawnione w trakcie psychoterapii.
Pewną formą jawnego podjęcia problemu relacji pomiędzy psychoterapeutą a
pacjentem jest zdefiniowanie jej jako partnerskiej (np. w psychoterapii
Gestalt
, w niektórych
formach psychoterapii behawioralnej). Zachęcanie pacjenta czy nawet zobligowanie go do
przyjęcia współodpowiedzialności za przebieg i ostateczny efekt leczenia umacnia jego
zaangażowanie i poczucie kontroli nad mającym rozpocząć się procesem zmian.
Stosunkowo rzadko psychoterapeutą wprost komunikuje pacjentowi swój
emocjonalny stosunek do niego. Wyjątek w tym zakresie stanowi psychoterapia
skoncentrowana na osobie. Psychoterapeutą, dla którego centralnym punktem odniesienia jest
świat przeżyć pacjenta, a zarazem — który nie unika otwartego ujawniania własnych uczuć,
może spontanicznie czy też w odpowiedzi na pytanie pacjenta wyrazić swoje głębokie
zaangażowanie w sprawy pacjenta i jednoznaczne wsparcie dla jego osobistego sposobu
doświadczania rzeczywistości. Niekonwencjonalnym przykładem wyrażania przez
psychoterapeutę własnych uczuć wobec pacjenta jest tzw. psychoterapia prowokacyjna. W
  [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • tejsza.htw.pl

    •